Ψηφιοποίηση βινυλίου και κασέτας – Digitizing

Η διαδικασία μεταφοράς των περιεχομένων ενός CD σε έναν σκληρό δίσκο, είναι γνωστή ως “ripping”, δεδομένου ότι η μεταφορά των δεδομένων από το ένα μέσο στο άλλο, γίνεται σε υψηλή ταχύτητα. Η διαδικασία της μετατροπής ενός δίσκου βινυλίου LP ή Maxi Single και κασέτας από την αναλογική στην ψηφιακή μορφή είναι γνωστή ως digitizing ή ψηφιοποίηση στα Ελληνικά και γίνεται σε πραγματικό χρόνο. Η ψηφιοποίηση αναλογικής μουσικής απαιτεί τρία πράγματα: έναν αναλογικό σε ψηφιακό μετατροπέα (κοινός κάρτα ήχου), ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή για την επεξεργασία και αποθήκευση της μουσική, και τον σκληρό δίσκο του υπολογιστή για να γίνει η αποθήκευση του ψηφιακού αρχείου. Σε αυτό το άρθρο, θα περιγράψω με λίγα λόγια τις δύο πιο κοινές μεθόδους για την μεταφορά και μετατροπή δίσκων βινυλίου ή κασέτας σε ψηφιακή μορφή, ώστε να αποθηκευτούν στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή. Η ψηφιοποίηση είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διατηρήσει κανείς παλαιότερες καταγραφές και να τις προσθέσει στις αγαπημένες του playlist, στο iPod ή MP3 player.

Ψηφιοποίηση δίσκων βινυλίου & κασετών

Ο πιο απλός τρόπος για να μεταφέρεις τα μουσικά σου αρχεία από έναν δίσκο βινυλίου LP ή maxi single στον υπολογιστή, είναι με την χρήση ενός πικάπ USB. Όπως αναφέρει και ο τύπος του, ενα τέτοιο πικάπ διαθέτει ψηφιακή έξοδο σε USB για την απευθείας σύνδεση σε υπολογιστή PC ή MAC. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα μοντέλα πικάπ USB στην αγορά σε όλες τις κατηγορίες τιμής. Μερικά από τα πιο κινήσιμα και χαρακτηριστικά μοντέλα πικαπ USB που πωλούνται από του djshop.gr είναι το STANTON- T-92 USB [DJPIK019], το NUMARK- TTUSB [DJPIK026] και το JB-SYSTEMS- Q1-USB [DJPIK034]. Οι εταιρείες βγάζουν συνέχεια νέα μοντέλα στην αγορά με επιπλέον νέες λειτουργίες. Όλα όμως κάνουν την ίδια δουλειά. Μπορούν να μεταφέρουν τον ήχο από έναν δίσκο βινυλίου στο ηχητικό σύστημα ή στον υπολογιστή μέσω του USB.

Το πολύ καλής ποιότητας πικαπ USB STANTON – T-92 USB [DJPIK019]

Ένας άλλος τρόπος για να ψηφιοποιήσεις δίσκους βινυλίου ή άλλες line level πηγές, όπως για παράδειγμα ένα κασετόφωνο ή ράδιο, είναι με μία κάρτα ήχου με phono / line προενίσχυση και ψηφιακή έξοδο σε USB- usb audio interface, όπως για παράδειγμα η JB-SYSTEMS- USB AUDIO CONVERTER ή AUDIOPHONY- CONVERTER. Αυτές οι κάρτες ήχου είναι το κατάλληλο εργαλείο για την ψηφιοποίηση σχεδόν οποιασδήποτε αναλογικής πηγής ήχου και λειτουργεί με οποιαδήποτε πικάπ- turntable το οποίο διαθέτει κεφαλή κινητού μαγνήτη -moving magnet ή κινητού πηνίου -moving coil. Αν έχεις ήδη ένα καλό πικάπ- turntable τότε μία εξωτερική κάρτα ήχου με προενίσχυση phono είναι η καλύτερη επιλογή.

H κάρτα ήχου με phono/line προενίσχυση JB-SYSTEMS – USB AUDIO CONVERTER – [DJPIK025]

Για την καλύτερη ποιότητα ήχου κατά την μεταφορά από το πικάπ στον υπολογιστή, εκτός από την καλή δειγματοληψία της κάρτας ήχου, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η κεφαλή βελόνα που χρησιμοποιείς. Στην αγορά κυκλοφορούν κεφαλές-βελόνες πικάπ, ανταλλακτικές βελόνες με ειδική σχεδίαση και κατασκευή ώστε να «παίρνουν» την καλύτερη δυνατή ποιότητα από τον δίσκο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σειρά ARKIV από την εταιρείαORTOFON. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τέτοιου είδους κεφαλές, διαθέτουν ελλειπτική βελόνα, η οποία δεν προτείνεται για καθημερινή ακρόαση και συχνή χρήση, καθώς μπορούν να καταστρέφουν τον δίσκο γρηγορότερα. Εάν λοιπόν χρειάζεσαι μία κεφαλή βελόνα πικάπγια καθημερινή χρήση σου προτείνω να χρησιμοποιήσεις μία κεφαλή με σφαιρική βελόνα.

Η ειδικά σχεδιασμένη για digitizing κεφαλοβελόνα ORTOFON ARKIV

Ψηφιοποίηση & Λογισμικό επεξεργασίας

Για να μεταφέρεις τη μουσική στον υπολογιστή σου, είτε πρόκειται για πικάπ USB είτε πρόκειται για μουσική μέσω κάρτας ήχου, θα πρέπει να έχεις την κατάλληλη εφαρμογή -πρόγραμμα για την εγγραφή, την επεξεργασία και την αποθήκευση του τραγουδιού. Τα περισσότερα πικάπ USB, είναι συμβατά με PC και MAC και συνήθως συνοδεύονται από το δωρεάν open source πρόγραμμα επεξεργασίας και εγγραφής AUDACITY. Με το πρόγραμμα Audacity και ένα πικάπ- turntable USB, μπορείς να μετατρέψεις δίσκους βινυλίου σε ψηφιακά αρχεία, να τα αποθηκεύσεις στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή σου, να τα γράψεις σε ένα CD, να τα μετατρέψεις σε mp3 ή άλλη ψηφιακή μορφή, να τα εισάγεις στο iTunes ώστε να συγχρονιστούν σε όλες τις φορητές Apple© συσκευές σου, ή να τις μεταφέρεις σε ένα mp3 player.

Audacity screenshot

Θα πρέπει να έχεις υπόψη σου, ότι ο υπολογιστής σου «βλέπει» το πικάπ USB σαν μίαεξωτερική κάρτα ήχου και σαν μία τέτοια συσκευή θα πρέπει να ρυθμίζεται από τα προγράμματα που χρησιμοποιείς.

Ενδεικτικές οδηγίες εγκατάστασης και ρυθμίσεων

Ψηφιοποίηση βινυλίου

Παρακάτω θα προσπαθήσω με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο, να δώσω κάποιες οδηγίες για την σύνδεση των απαραίτητων μηχανημάτων ήχου που θα χρειάζονται για την ψηφιοποίηση, καθώς και τις απαραίτητες ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στον πρόγραμμα του υπολογιστή. Στο setup μου θα χρησιμοποιήσω τα εξής:

1. Ένα πικάπ χωρίς ψηφιακή έξοδο USB (οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάποιο παρατημένο πικάπ στην αποθήκη μας)
2. Μία κάρτα ήχου JB-SYSTEMS- USB AUDIO CONVERTER– [DJPIK025], για την μετατροπή του αναλογικού σήματος σε ψηφιακό και μεταφοράς του στον υπολογιστή (μία από τις πιο οικονομικές και ποιοτικές κάρτες ήχου στην αγορά με προενίσχυση phono)
3. Έναν υπολογιστή με λειτουργικό σύστημα Windows 7
4. To πρόγραμμα επεξεργασίας και εγγραφής ήχου AUDACITY (δωρεάν open source εφαρμογή με την οποία μπορούμε να κάνουμε σχεδόν τα πάντα)

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε, ότι εάν κάποιος έχει ήδη ένα πικάπ ή κασετόφωνο στην κατοχή του, το κόστος για να κάνει ψηφιοποίηση -digitizing των παλιών του δίσκων βινυλίου ή παλιών κασετών, είναι πολύ χαμηλό.

Η κάρτα ήχου JB-SYSTEMS- USB AUDIO CONVERTER ή οποιαδήποτε παρόμοια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα περισσότερα προγράμματα εγγραφής και επεξεργασίας ήχου. Προτίμησα όμως το AUDACITY, καθώς είναι δωρεάν, έχει Ελληνικό περιβάλλον εργασίας και είναι απλό στην χρήση. Επίσης το συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνεται -συνήθως μαζί με ταπικάπ USB, οπότε οι οδηγίες που δίνω μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από αυτούς τους χρήστες. Πληροφορίες σχετικά με plug-ins, tutorials και user’s manual, μπορείς να βρεις στο site της AUDACITY http://audacity.sourceforge.net/ ή στο forumhttp://forum.audacityteam.org/

Εγκατάσταση

Εικόνα κάρτας ήχου

1. Σύνδεσε το πικάπ σου ή την πηγή σου στην είσοδο της κάρτας ήχου -INPUT (βλέπε Νο1)
2. Βάλε τον επιλογέα της εισόδου στην σωστή θέση (βλέπε Νο4). Phono για πικάπ και line για line level συσκευές όπως κασετόφωνο ή ράδιο
3. Σύνδεσε το USB της κάρτας ήχου σε μία κενή θύρα στον υπολογιστή σου. Προτίμησε μία θύρα USB2.0 και όχι USB3 για μεγαλύτερη σταθερότητα και για την αποφυγή σφαλμάτων
4. Κατέβασε από εδώ http://audacity.sourceforge.net/ το πρόγραμμα AUDACITY και εγκατέστησε το στον υπολογιστή σου
5. Μόλις τελειώσεις με την εγκατάσταση, άνοιξε το πρόγραμμα
6. Πήγαινε στο μενού την EDIT- ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ και στην συνέχεια πήγαινε στις PREFERENCES- ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ
7. Πήγαινε στις DEVICES- ΣΥΣΚΕΥΕΣ
8. Επέλεξε σαν συσκευή αναπαραγωγής USB AUDIO CODEC από το drop down menu εάν θέλεις να χρησιμοποιήσεις την κάρτα ήχου USB Audio Converter για την αναπαραγωγή του ήχου, αλλιώς επέλεξε την κάρτα ήχου του υπολογιστή σου για να ακούς τον ήχο από τα ηχεία του υπολογιστή σου
9. Επέλεξε σαν συσκευή εγγραφής την USB AUDIO CONVERTER από το drop down menu
10. Επέλεξε ΚΑΝΑΛΙΑ (2 Stereo)
11. Επέλεξε SOFTWARE PLAYTHROUGH
12. Για την εμφάνιση Ελληνικού περιβάλλοντος εργασίας στο πρόγραμμα (εάν αυτό δεν έχει γίνει κατά την εγκατάσταση), πηγαίνεις στην καρτέλα INTERFACE – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ και επιλέγεις την γλώσσα που επιθυμείς

Audacity

Audacity

Εγγραφή

Audacity

1. Ξεκίνα το τραγούδι που θες να γράψεις από την συσκευή αναπαραγωγής (πικάπ- turntable ή κασετόφωνο), η οποία θα πρέπει να είναι συνδεδεμένη στην είσοδο της κάρτας ήχου (βλέπε Νο1)
2. Τοποθέτησε τον δείκτη του ποντικιού πάνω στα VU METERS και πάτησε δεξί κλικ. Στο menu που εμφανίζεται, κάνε κλικ στην επιλογή START MONITORING – ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ. Εάν είναι απαραίτητο μπορείς να ρυθμίσεις την ένταση από το ποτενσιόμετρο της ευαισθησίας της εισόδου πάνω στην κάρτα ήχου (βλέπε Νο5). Εάν όλα είναι ρυθμισμένα σωστά τότε θα ακούς από τα ηχεία σου το τραγούδι που παίζει στο πικάπ σου, όταν τα vu meters θα αρχίσουν να κουνιούνται
3. Βάλε το τραγούδι σου από την αρχή και πάτησε το RECORD για να αρχίσει η εγγραφή. Θα καταλάβεις ότι η εγγραφή σου ξεκίνησε, καθώς μια σειρά κυματομορφών θα εμφανίζεται στην οθόνη του προγράμματος
4. Για να σταματήσεις την εγγραφή, πάτησε το κουμπί STOP
5. Πάτησε CTRL+A για να επιλέξεις ολόκληρο το τραγούδι που έκανες εγγραφή
6. Άνοιξε το menu των EFFECTS – ΕΦΕ και επέλεξε το εφέ NORMALIZE
7. Χρησιμοποιήσετε τις ρυθμίσεις όπως φαίνονται στην παρακάτω εικόνα και πάτησε ΟΚ
8. Πάτησε το κουμπί PLAY για να ακούσεις την έτοιμη εγγραφή σου
9. Είσαι έτοιμος! Εάν θέλεις μπορείς να χρησιμοποιήσεις επιπλέον εφέ στην εγγραφή σου. Συμβουλέψου το site της AUDACITY για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα εφέ.

Normalize

Αποθήκευση

Η αποθήκευση του track μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους. Παρακάτω θα περιγράψω την βασική επιλογή που χρησιμοποιώ.

1. Άνοιξε το menu FILE – ΑΡΧΕΙΟ στο πρόγραμμα
2. Επέλεξε το EXPORT AS
3. Επέλεξε σε ποια μορφή θέλεις να αποθηκεύσεις το τραγούδι σου και είσαι έτοιμος. Εδώ να σημειώσω ότι εάν θέλεις να αποθηκεύσεις το track σου σε μορφή .mp3 είναι απαραίτητη η εγκατάσταση ενός encoder, τον οποίο θα βρεις στο site του AUDACITY. Εκεί θα βρεις και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με την εγκατάσταση και τις απαραίτητες ρυθμίσεις. Επίσης να υπενθυμίσω ότι σε τεχνικό άρθρο του djshopυπάρχει λεπτομερής ανάλυση για τους τύπους των ψηφιακών αρχείων μουσικής καθώς και τις ποιότητες τους. Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείς να ανατρέξεις στο τεχνικό άρθρο του DJSHOP «ΠΗΓΕΣ, ΑΡΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΗΧΟΥ».

Audacity

Επιπλέον εφέ

Παρακάτω θα παραθέσω μερικά εφέ τα οποία χρησιμοποιώ περισσότερο στις εγγραφές μου.

• NOISE REMOVAL: εργαλείο που αφαιρεί τον θόρυβο από τις εγγραφές
• NORMALIZE: εργαλείο το οποίο διαμορφώνει την στάθμη του ήχου της εγγραφής στα 0dB ή σε μία τιμή που έχουμε ορίσει
• CLICK REMOVAL: εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση ήχων κλικς που προέρχονται από την φθορά των δίσκων βινυλίου
• EQUALIZATION: 31-band ισοσταθμιστής με πολλές έτοιμες προεπιλογές
• CHANGE SPEED: εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείτε για την αλλαγή της ταχύτητας και της τονικότητας της εγγραφής